Yozgi elektr energiyasi tejash usullari va hayotiy layfxaklar
Yoz oylarida O‘zbekistonning deyarli barcha hududlarida elektr energiyasi iste’moli keskin oshadi. Haroratning +38…+43°C gacha ko‘tarilishi tufayli konditsioner, ventilyator, muzlatgich kabi sovutish vositalari doimiy ishlaydi. Bu esa tarmoqlar yuklanishini oshiradi va oilaviy byudjetga ham salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Quyida yozgi elektr energiyasini tejash bo‘yicha samarali usullar va hayotiy layfxaklar keltirilgan.
Konditsioner va sovutish tizimlaridan to‘g‘ri foydalaning
Konditsioner haroratini tashqi haroratdan 5-7°C past qilib sozlash tavsiya etiladi. Masalan, tashqarida +40°C bo‘lsa, +33-35°C yetarli. Juda past harorat nafaqat elektr xarajatini oshiradi, balki sog‘liqqa ham zararli.
Konditsionerni yoqishdan oldin polni namlatib chiqing. Bu changni bosadi, namlikni oshiradi va xona tezroq salqinlashadi. Konditsioner filtrlarini har ikki haftada tozalab turish esa sovutish samaradorligini oshiradi va elektr sarfini 10% gacha kamaytiradi.
Ventilyatorni ishlatishda esa oldiga tuz solingan muzli suv idishini qo‘ying. Tuzli suv oddiy muzga qaraganda sekinroq eriydi va shamolni yanada salqin qiladi.

Muzlatgich, choynak va oshxona jihozlari
Muzlatgichni devordan 10-15 sm uzoqlashtiring, orqa qismi havo aylanishi uchun ochiq bo‘lsin. Bu kompressor yuklanishini kamaytiradi, energiya sarfi 10-15% gacha tejaydi. Muzlatgich ustiga buyumlar qo‘ymaslik ham issiqlik aylanishini to‘xtatmaydi va qurilmaning ishlash muddatini uzaytiradi.
Elektr choynakni to‘g‘ri ishlating: faqat kerakli miqdordagi suvni qizdiring, barcha suvni to‘ldirib qaynatish ortiqcha energiya isrofidir. Katta hajmdagi suv isitishda gazdan foydalanish yanada tejamkor hisoblanadi.
Chiroqlar va boshqa elektr qurilmalari
Oddiy lampalarni LED lampalarga almashtirish orqali elektr sarfini 80% gacha kamaytirishingiz mumkin. LED lampalar issiqlik chiqarmaydi, shu bois xona haroratini oshirmaydi.
Televizor, router, zaryadlovchilar ishlatilmayotganida ularni butunlay o‘chirib qo‘ying. Kutish rejimi (standby) yil davomida sezilarli elektr energiyasini sarflaydi, shu bilan birga minimal issiqlik chiqishi ham xona haroratini oshiradi.
Hayotiy layfxaklar: yozgi jazirama uchun samarali usullar
- Konditsionerni yoqishdan oldin polni namlatib chiqing. Bu changni bosadi, namlikni oshiradi va xona tezroq salqinlashadi.
- Ventilyator oldiga tuz solingan muzli suv idishini qo‘ying. Tuzli suv oddiy muzga qaraganda sekinroq eriydi va shamolni yanada salqin qiladi.
- Tunda balkonga nam sochiq osing. Havo oqimi orqali xona ichiga salqin, nam havo kiradi, uy ichidagi quruqlik kamayadi.
- Kechqurun va ertalab xonani shamollating. Tunda havoni to‘liq almashtirib olish kunduzgi issiqni kamaytiradi.
- Pishirishni erta tongda yoki kechqurun bajaring. Gaz plitasi kunduz ishlasa, xona haroratini oshiradi, konditsioner yuklanadi.
- Quyoshdan himoya qiluvchi pardalar yoki jaluzilar o‘rnating. Bu xona haroratini 2-3°C ga pasaytiradi va konditsioner yuklanishini kamaytiradi.
- Konditsioner filtrini har ikki haftada tozalang. Toza filtr elektr sarfini 10% gacha kamaytiradi va sovutish samaradorligini oshiradi.
- Muzlatgich ustiga buyumlar qo‘ymang. Bu issiqlik aylanishini to‘xtatmaydi va kompressor yuklanishini kamaytiradi.
- Elektr choynakni faqat kerakli suv miqdori bilan to‘ldiring. Ortiqcha suv isitish elektr sarfini oshiradi.
- LED lampalardan foydalaning. Oddiy lampalarga qaraganda 80% kam elektr sarflaydi, issiqlik chiqarmaydi.
- Elektr qurilmalarini kutish rejimida qoldirmang. Router, televizor, zaryadlovchilar ishlatilmaganda o‘chirilsin, ular minimal issiqlik chiqarib, xona haroratini oshiradi.
- Konditsionerni ventilyator bilan birga ishlatmang. Agar xona yetarli salqinlashgan bo‘lsa, konditsionerni o‘chirib, ventilyatorni yoqing – elektrni tejaydi.
- Konditsioner o‘rnini to‘g‘ri tanlang. Quyosh nuriga to‘g‘ri tushmaydigan devorga o‘rnatsa, samaradorligi oshadi.
Umumiy tavsiya
Yozgi jazirama kunlarida elektr energiyasini tejash nafaqat oilaviy xarajatlarni kamaytiradi, balki umumiy tarmoq yuklanishini ham pasaytiradi. Yuqoridagi oddiy, ammo samarali usullar va hayotiy layfxaklar yordamida siz salqin, qulay va tejamkor yozni o‘tkazishingiz mumkin.